Voorwoord
Nederlands Loodswezen zorgt 24/7 voor een veilige en vlotte scheepvaart in de Nederlandse zeehavens en de Vlaamse havens aan de Schelde. Door geopolitieke spanningen en economische tegenwind was 2024 een uitdagend jaar. Toch bleef de kwaliteit van onze dienstverlening onverminderd hoog. Veranderende handelsstromen brachten een nieuwe dynamiek in de havens en dwongen ons om onze rol in de maritieme keten en samenleving verder aan te scherpen.
Financiële ontwikkelingen
Bedrijfseconomisch gezien was het een matig jaar, waarin de reizenramingen niet zijn gehaald. Deze ramingen vormen de basis voor de vooraf vastgestelde tarieven. Tot het derde kwartaal liepen we in de pas, maar uiteindelijk hebben we minder scheepsreizen geloodst dan verwacht, waardoor de omzet onder de begroting bleef.
De verschillen tussen de regio’s waren groot. Regio Noord realiseerde 14,5% meer reizen, terwijl het aantal reizen in regio Rotterdam-Rijnmond terugliep met 4%. In regio Amsterdam-IJmond lag het aantal reizen 2% boven de begroting, maar daalde de omzet met 5%. In regio Scheldemonden lagen zowel de omzet als het aantal reizen voor de wetschepen boven de begroting, terwijl de Scheldevaart een onderschrijding liet zien. In de huidige onvoorspelbare wereld wordt het steeds lastiger om accurate reizenramingen te maken. Dit jaar waren onze inkomsten niet kostendekkend. Onze financiële wendbaarheid is beperkt, mede doordat we wettelijk verplicht zijn om 24/7 beschikbaar te zijn. Dit zet toekomstige investeringen in materieel en innovatie onder druk.
Nieuwe Sluis Terneuzen
In oktober 2024 openden de Nederlandse en Belgische vorsten de Nieuwe Sluis Terneuzen. Een belangrijke mijlpaal die de goede samenwerking tussen Nederland en België symboliseert.
De verwachting is dat de Nieuwe Sluis gaat zorgen voor een betere toegang en vlottere doorstroming vanaf de Westerschelde naar het Kanaal van Gent Terneuzen en verder. Zo zorgt de Nieuwe Sluis voor nieuwe economische activiteiten in zowel de Zeeuws-Vlaamse als de Vlaamse regio.
Duurzame operatie
De verduurzaming in de samenleving zien wij terug in onze praktijk. Regio Amsterdam-IJmond en regio Noord houden rekening met de transitie naar een energiehaven en offshore windparken zitten er in de lift.
Nederlands Loodswezen heeft ook een intrinsieke motivatie om de inzet van zijn middelen en processen te verduurzamen. In 2024 plukten we de vruchten van eerdere investeringen. De nieuwe zuinige tenders in de M-klasse - ‘Mare’, ‘Mees’ en ‘Maud’ – zijn in de vaart genomen, de laatste van de serie (‘Milo’) volgt in 2025. De bouw van de hybride swaths voor regio Scheldemonden kan dit jaar definitief starten. Ook in de kantoren en het taxi- en wagenpark is duurzaamheid inmiddels de norm geworden.
Nieuwe instroom
De komende jaren bereiken veel loodsen de pensioengerechtigde leeftijd, terwijl de instroom van nieuwe loodsen in de huidige arbeidsmarkt niet gegarandeerd is.
Om dit tij te keren, hebben we in 2024 een belangrijke stap gezet: de introductie van de premaster voor mbo-studenten. Hierdoor wordt de opleiding tot loods toegankelijker en vergroten we de instroom.
Digitale infrastructuur
Onze digitale infrastructuur speelt een cruciale rol in de verduurzaming en efficiëntie van onze bedrijfsvoering. Zo werd project RADAR (Robotisering, Automatisering, Digitalisering als Resultaat) verder uitgebreid naar de afdelingen vlootbeheer, inkoop, finance en ICT. Begin 2025 kozen we voor één softwareleverancier die elke afdeling waar mogelijk op maat bedient.
Daarnaast leverde het programma Lutine waardevolle inzichten in vaargedrag, brandstofverbruik en onderhoud, wat bijdraagt aan een lagere CO₂-uitstoot.
Hoewel deze digitale ontwikkelingen niet altijd zichtbaar zijn, zorgen ze ervoor dat we efficiënter, duurzamer en veiliger werken.
Internationale samenwerking
In april 2024 organiseerden we in Rotterdam het congres International Maritime Pilots Association (IMPA). Met loodsen uit de hele wereld bespraken we de uitdagingen in ons vakgebied. De conclusie was dat Nederland een uitstekend functionerend Loodswezen heeft en dat we alert moeten blijven om onze kwaliteit en veiligheid te waarborgen.
Veiligheid als prioriteit
Veiligheid had in 2024 een hoge prioriteit, zowel op de werkvloer als in de havens. Een werkgroep bestaande uit loodsen en medewerkers heeft een gezamenlijk veiligheidsstatement geformuleerd: 'Samen Veilig en Vlot'. Dit statement nemen we op in onze nieuwe missie, visie en strategie (MVS) en dragen we verder uit. Daarnaast kreeg veiligheid een bredere dimensie door geopolitieke spanningen. Openlijk klinken er zorgen over de territoriale en digitale veiligheid van ons land en onze havens. Als vitale partner in de maritieme keten zijn we alert op mogelijke bedreigingen. We hebben nauw contact met de Nederlandse autoriteiten over de beveiliging van onze systemen en bespreken of we een rol kunnen spelen in het signaleren van verdachte situaties op zee en in de havens waar wij actief zijn.
Dank aan onze mensen en partners
De kapiteins waarderen onze komst aan boord, zo bleek in 2024 uit ons klanttevredenheidsonderzoek. Zij prijzen onze registerloodsen om hun deskundigheid en betrouwbaarheid bij het veilig binnenbrengen van schepen in de haven. Ook de samenwerking met de havenmeesters, beleidsmakers en stakeholders wordt hoog gewaardeerd.
Achter deze loodsen staat een sterk fundament: alle medewerkers en organisaties die samen Nederlands Loodswezen vormen. We kijken met trots terug op ons werk in 2024. Al meer dan 35 jaar zijn we een betrokken, betrouwbare en deskundige partner in de maritieme keten. Dit werd ook benadrukt, tijdens het (uitgestelde) symposium in maart 2024 ter ere van ons 35-jarig bestaan.
Ik wil alle loodsen, medewerkers en stakeholders bedanken voor hun inzet en samenwerking. Samen zorgen we ervoor dat Nederlands Loodswezen sterk en toekomstbestendig blijft.
Willem Bentinck,
Voorzitter Nederlandse Loodsencorporatie