Strategische risico’s

In deze paragraaf vindt u een beknopte omschrijving van de gedeelde key risks voor 2024. Daarnaast leest u wat per risico (op hoofdlijnen) de beheersingsstrategie en de interne beheersmaatregelen zijn. De strategische risico’s hebben wij hieronder uitgebreid beschreven, de toelichting op de overige risico’s houden we beperkt.

Informatiehuishouding en -beveiliging

Risico

Het risico dat door een niet op orde en onvoldoende beveiligde informatiehuishouding onjuiste, ongewenste, niet gevalideerde, en/of verouderde informatie zowel intern gebruikt als extern gedeeld wordt. Op basis van deze informatie kunnen foutieve beslissingen genomen worden, is kwaliteit niet geborgd, wordt niet voldaan aan wet- en regelgeving, kunnen boetes worden opgelegd en/of reputatieschade ontstaan. Daarnaast loopt het Loodswezen risico dat het slachtoffer wordt van een cyberaanval en/of -incident.

Beheersingsstrategie

Nederlands Loodswezen zet hoogwaardige soft- en hardware in waarmee de loods aan boord maximaal ondersteund wordt in zijn beroepsuitoefening en optimaal informatie uitwisselt met de keten. Nederlands Loodswezen ontwikkelt en implementeert beleid en procedures voor informatiebeveiliging en -beheer om een bestendige informatiehuishouding te waarborgen

Beheersmaatregelen

Informatiebeveiliging is onderdeel van de ICT-strategie met daarbij een voorname rol voor de Chief Information Security Officer, functionaris gegevensbescherming en de stuurgroep informatievoorziening. Er is informatiebeveiligingsbeleid (incl. NIS2 compliance richtlijnen) vastgesteld, dat is gebaseerd op de ISO 27001 norm. Jaarlijks vindt een uitgebreide security assessment met penetratie hacktest en social engineering onderzoek plaats. Er is een proces voor het melden en registreren van IT-gerelateerde beveiligingsincidenten geïmplementeerd en er wordt actief gestuurd op het voorkomen van cyberaanvallen. Daarnaast worden acties in kaart gebracht om de gevolgen van een incident te beperken.  Verder heeft het Loodswezen een cyberriskverzekering, die niet alleen een financiële compensatie biedt maar ook ondersteuning in het crisismanagement bij een cybercrime.

Ter verbetering van de informatiehuishouding zijn documenten gecategoriseerd en wordt documentmanagement verder doorontwikkeld door het invoeren van een documentmanagementsysteem. De voor de loodsen ondersteunende processen aan de wal zijn voorzien van moderne IT-middelen.

Beschikbaarheid voldoende gekwalificeerde mensen

Risico

Het risico dat het Loodswezen structureel niet over de benodigde medewerkers en loodsen beschikt in aantal en met de juiste competenties, afgestemd op de huidige en toekomstige inrichting van de organisatie, processen en cultuur.

Beheersingsstrategie

Nederlands Loodswezen positioneert zich als aantrekkelijke organisatie in de maritieme sector door het hanteren van goede arbeidsvoorwaarden, zorgen voor goede arbeidsomstandigheden en door maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Nederlands Loodswezen is actief in arbeidsmarktcommunicatie om zo voldoende instroom te garanderen.

Beheersmaatregelen

Het organiseren van wervingscampagnes en het voeren van een actief promotiebeleid. Daarnaast onderhouden we contacten met zeevaartscholen en onderzoeken we hoe loodsenorganisaties in het buitenland hun instroom borgen. Met regelmaat voeren we medewerkers- en loodsentevredenheidsonderzoeken uit. In ontwikkeling zijn onder andere het opstellen van duurzaam inzetbaarheids- en communicatiebeleid. Daarnaast wordt het beleid voor het maatschappelijk verantwoord ondernemen verder uitgerold. Het Instellingsbestuur van de opleiding tot registerloods (OTR:MMP) heeft voor voldoende instroom van studenten een aantal additionele maatregelen genomen

Het Loodswezen brengt de eisen van toekomstige bedrijfsprocessen in kaart en stemt de benodigde competenties en het personeelsbeleid daarop af.

Betrokkenheid bij eigen organisatie

Risico

Het risico van afnemende betrokkenheid van de loodsen bij de besturing, besluitvorming en uitvoering van taken binnen de eigen organisatie, waardoor kwaliteit en continuïteit van de loodsdienstverlening onder druk komt te staan.

Beheersingsstrategie

Het Loodswezen voert een actief beleid om de betrokkenheid en participatie van loodsen op peil te houden en verder uit te bouwen. Loodsen worden gestimuleerd om naast het loodsen van schepen ook andere taken binnen de organisatie uit te voeren en zich verder te ontwikkelen.

Beheersmaatregelen

Actief beleid voeren voor de doorstroom van loodsen in nevenfuncties. Het inzetten van communicatiemiddelen om de participatie aan vergaderingen te vergroten. Verder worden er rondetafelgesprekken gehouden. Voor nieuwe bestuurders is een door de Algemene Raad vastgestelde bestuurderscursus ontwikkeld.

Innovatie en verduurzaming

Risico

Het risico dat niet tijdig kan worden ingespeeld op maritieme innovatieve ontwikkelingen en de mogelijke effecten daarvan op de loodsdienstverlening. Het risico dat het Loodswezen niet tijdig anticipeert en innoveert om de verduurzamingsdoelstellingen en/of -eisen te realiseren.

Beheersingsstrategie

Nederlands Loodswezen is een loodsdienst die wereldwijd vooroploopt in kwaliteit en veiligheid van dienstverlening en daarvoor benodigde innovaties. Nederlands Loodswezen neemt een actieve rol in relevante ontwikkelingen binnen het maritieme domein en houdt oog voor de vertaling naar praktische bruikbaarheid. Hierbij wordt ook rekening gehouden met een zo laag mogelijke belasting van het milieu.

Beheersmaatregelen

In het jaarplan is een doelstelling geformuleerd om innovatieve projecten voor de beloodsingsvloot uit te voeren. Samen met partners nemen we aan deze innovatieve projecten deel. Met kennisinstituten zoeken we samenwerking bij de optimalisatie van het onderhoud aan vaartuigen. Daarnaast wordt voor de toekomstige vloot ingezet op de verdere ontwikkeling van schepen met een lagere belasting van het milieu. Ten behoeve hiervan zijn in de meerjarenbegroting ook extra financiële middelen opgenomen.

Voor de research en development van het loodsenberoep op de middellange en lange termijn is door de NLc een programma opgestart. Hiervoor is extra capaciteit en budget in de meerjarenbegroting opgenomen.

Politieke en bestuurlijke omgeving

Risico

Het risico dat binnen de politieke en bestuurlijke omgeving onvoldoende nautische kennis en begrip van het maritieme speelveld aanwezig is, waardoor beleidskeuzes worden gemaakt die onvoorziene effecten hebben op de continuïteit en kwaliteit van de organisatie en de loodsdienstverlening.

Beheersingsstrategie

Nederlands Loodswezen draagt bij aan de totstandkoming van (inter)nationaal nautisch beleid en brengt het belang van het loodsen van zeeschepen bij politiek en beleidsbepalers onder de aandacht.

Beheersmaatregelen

Het voeren van een actieve dialoog met beleidsmakers en bestuurders op zowel (inter)nationaal niveau als regionaal niveau, zoals bijvoorbeeld met beleidsmakers en bestuurders van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, ACM en havenmeesters. Daarnaast geeft de strategische netwerkanalyse inzicht in de te bespreken onderwerpen met de diverse stakeholders.

Onvoorspelbaarheid omvang activiteitenniveau

Risico

Het risico dat de voorspelling van het activiteitenniveau (reizenraming) onjuist is door toenemende onzekerheid in de wereld. Omdat de tarieven worden bepaald op basis van de reizenraming, neemt de kans toe dat de tarieven te laag worden vastgesteld, doordat deze ten onrechte worden gebaseerd op price-cap of op basis van een te hoog aantal reizen bij cost-plus.

Beheersingsstrategie

Nederlands Loodswezen heeft een twee sporenbeleid om de gevolgen van de onvoorspelbaarheid te mitigeren. Het eerste spoor is beleidsmatig en betreft monitoring en evaluatie van het model van tarieftoezicht om te zien of dit ook voor de toekomst nog passend is.

Het tweede spoor betreft de bedrijfsvoering op korte termijn en bestaat uit het evalueren en optimaliseren de reizen-raming en bedrijfsvoering. 

Beheersmaatregelen

Spoor 1: wet- en regelgeving toezichtmodel

Monitoring van de effecten, zodat deze als input kunnen worden gebruikt voor het hele model van tariefbepaling bij de evaluatie van de Wet actualisatie markttoezicht (Wamr) in 2027 (middellange termijn maatregel).

Overleg met het ministerie van IenW om tredes van tabel kortingen price-cap te verkleinen, vooruitlopende op de evaluatie van de Wamr.

Spoor 2: begroting en kostenbeheersing

Jaarlijks evaluatie van de realisatie van het aantal reizen ten opzichte van de raming met het bureau dat de ramingen verzorgt.

In 2024 is onderzoek uitgevoerd naar financiële wendbaarheid om verder de te nemen maatregelen om efficiënt te werken en kosten te besparen bij price-cap of onverwachte vraaguitval te kunnen bepalen.

Operationele risico's

Nederlands Loodswezen heeft de risico’s van het operationele proces die de veiligheid betreffen van mens en milieu en de arbeidsomstandigheden geïnventariseerd. Ook zijn er maatregelen getroffen om de kans op een incident, ongeval en schade te verkleinen. Belangrijke instrumenten om deze operationele risico’s in kaart te brengen, zijn de kwaliteitsmanagementsystemen ISPO, ISO en ISM.

Bij operationele risico’s denken wij in eerste instantie aan risico’s op het water. De grootste operationele risico’s voor Nederlands Loodswezen zijn incidenten op het water waarbij mensen en beloodsingsmiddelen betrokken zijn. Het embarkeren en debarkeren van een loods op volle zee is een belangrijk operationeel risicomoment dat bij Nederlands Loodswezen de volledige aandacht heeft.

Wij hebben een proces waarbij incidenten worden geregistreerd en de oorzaken in kaart worden gebracht, om hiervan te leren en maatregelen te nemen om herhaling van een incident te voorkomen. Kwalitatief hoogwaardige beloodsingsmiddelen met voldoende gekwalificeerd en getraind personeel zijn daarbij onontbeerlijk.

Incidenten waarbij een loods tijdens de uitoefening van zijn beroep is betrokken, beschouwen we niet als een operationele risico’s voor Nederlands Loodswezen B.V. De registerloods is immers een zelfstandig beroepsoefenaar en is niet in dienst bij een entiteit binnen Nederlands Loodswezen of daarbuiten. Dit laat onverlet dat het varen met zeeschepen in drukbevaren vaarwateren altijd risico’s met zich meebrengt. De risicobeheersmaatregelen die hiervoor worden genomen, liggen bij de bevoegde autoriteit. Het verplicht aan boord zetten van een goed opgeleide registerloods is een maatregel om dit risico te beheersen.

In 2024 is op operationeel gebied een aantal incidenten voorgevallen. In december 2024 kwam de tender ‘Apollo’ door een technische storing in aanvaring met een uitvarend schip. Een persoon raakte daarbij lichtgewond. Het interne onderzoek naar dit incident loopt nog. Daarnaast vond in de regio Rotterdam-Rijnmond een ZESO (Zeer Ernstig Scheepvaart Ongeval) incident plaats met een dodelijk ongeval met de Saipem 7000.